Po ulicach jeździ coraz więcej zabytkowych, dobrze utrzymanych pojazdów. Ciężko stwierdzić, czy nastała moda na restaurowanie zabytków, czy też wzrosła motoryzacyjna świadomość wśród naszych rodaków. Coraz częściej te pojazdy poruszają się na tzw. „żółtych blachach”.
Definicję pojazdu zabytkowego podaje ustawa Prawo o ruchu drogowym. W myśl tej ustawy, pojazdem zabytkowym jest pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków lub ujęty w centralnej ewidencji dóbr kultury.
Warto zaznaczyć, że Ministerstwo kultury i dziedzictwa narodowego pracuje nad doprecyzowaniem definicji pojazdu zabytkowego. Przy okazji niewykluczone są zmiany w ustawie Prawo o ruchu drogowym, a co za tym idzie także przy procedurze rejestracji pojazdów na tzw. żółte tablice.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego może oczywiście narzucić konserwatorom zabytków nowe wytyczne co do uznawania pojazdów za zabytkowe i pewnie za jakiś, bliżej nieokreślony czas tak właśnie się stanie. Jednak zmiana ustawy Prawo o ruchu drogowym nie leży w jego kompetencjach Ministra i taka zmiana wymaga międzyresortowych uzgodnień. Z powyższego może wynikać, że wraz z nowymi wytycznymi wpis do ewidencji zabytków będzie trudniejszy niż do tej pory, bo warunki stawiane pojazdom mogą być znacznie wyższe.
Dla przykładu w roku 2019 można było uznać za pojazd zabytkowy auto posiadające 25 lat a już w roku 2020 jest to minimum 30 lat od roku produkcji.
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami a szczególnie w Ustawie z 23 lipca 2003 rokupodpisanej przez Prezydenta RP w 2003 roku, zabytek określono w art.3, jako „nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową”. Natomiast ruchomymi zabytkami techniki ustawa opisuje je w szczególności jako: rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych a w art. 6 ust. 1 pkt 2 litera d, określa jako wytwory techniki, a zwłaszcza urządzenia, środki transportu oraz maszyny i narzędzia świadczące o kulturze materialnej, charakterystyczne dla dawnych i nowych form gospodarki, dokumentujące poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego.
Pojazd musi spełniać warunki techniczne, które obowiązywały w momencie wprowadzenia tego modelu na rynek. Tym samym nie ma obowiązku dostosowywania samochodu zabytkowego do obecnych wymogów odnośnie norm emisji spalin czy oświetlenia. Dzięki temu pojazdy mogą pozostać zachowane w oryginalnym stanie, bez konieczności montażu np. pasów bezpieczeństwa czy pomarańczowych kierunkowskazów.
Status pojazdu zabytkowego może otrzymać pojazd młodszy, który przez konserwatora zostanie uznany za szczególnie ważny dla udokumentowania historii motoryzacji, posiada wyjątkowe rozwiązania techniczne, należał do znanej osobistości lub brał udział w wydarzeniu historycznym. Dodatkowo „żółte” tablice może otrzymać samochód wyścigowy, który osiągnął sukcesy w zawodach krajowych lub międzynarodowych. Kryterium wieku nie dotyczy także pojazdów stanowiących element kolekcji lub znajdujących się w inwentarzu muzealiów.
Rejestracja auta na zabytek nie wpływa na kwestię własności – nadal pozostajemy jedynymi właścicielami naszego pojazdu. Nie musimy nikogo informować o każdej wymianie oleju czy filtrów. Nie zapominajmy jednak, że jednym z obowiązków właściciela jest utrzymanie pojazdu zabytkowego w należytym stanie.